Bireyin fiziksel, duygusal, cinsel gelişimini anlamlandırması, sağlıklı bir cinsel kimlik gelişimi oluşturması, karşı cinsin haklarına ve davranışsal özeliklerine saygı göstermesi, olumlu sosyal ilişkiler geliştirmesine yardımcı olan bakış açısına sahip olması ve olumlu değer yargılarını oluşturması için bireye verilen bilgiler bütünüdür.
Cinsel Eğitimin Çocuklar Üzerinde Faydaları
Cinsel Kimlik Gelişimi ve Özgüven
Çocuklar doğru eğitim ve yaklaşım ile kendi cinsel kimliklerini oluştururlar. Kendi bedenini ve özelliklerini tanıyan çocuğun öz güveni de eş değer olarak olumlu yönde gelişim gösterir.
Ebeveyn-Çocuk İletişimi
Çocukları ile cinsel sağlık üzerinde konuşmaya çekinmeyen ebeveynlerin çocuklarının ergenlik dönemlerinde de cinsel gelişim konularını rahat konuşabilme özelliklerine sahip olmaktadırlar.
Merak ve Bilgi Edinme
Küçük yaşta merak ettiği sorulara ebeveynleri tarafından olması gerektiği gibi yanıt alan çocuklar meraklarını doğru bir şekilde giderirler. Ve herhangi bir olumsuz durum ile karşılaştıklarında ebeveynleri ile konuşmaktan çekinmezler.
Ebeveyni tarafından ayıplanan, merak ettiği sorular olduğunda susturulan çocuklar genellikle meraklarını kendileri gidermeyi tercih ederler. Bu süreçte karşılaştıkları doğru/yanlış bilgileri ayırt edemez, hangilerinin kendisi için yararlı olduğu konusunda fikir sahibi olamaz ve güvensizliğe düşerler.
Saygı ve İlişkiler
Cinsel kimlik oluşumunu sağlıklı biçimde tamamlayan ve karşı cinsini tanıyan çocuk kendi bedenine ve karşı cinse saygı duymayı öğrenir.
İki cinsiyet arasındaki farklı anlayan çocuklar/kişiler birbirlerine karşı daha saygılı yaklaşım sergilerler ve ileriki dönemde yaşayacakları ikili ilişkilerde daha olumlu, saygı değer tutum içerisinde olurlar.
Güven ve Sosyal Gelişim
Ebeveynlerinden merak ettikleri şeyleri doğru şekilde öğrenen çocuklar kendilerini ve ebeveynlerine karşı güven hissederler. Bu güven çocukların yaşamlarında girişkenliklerini arttırarak daha verimli çalışmalarına sosyal yaşantılarında olumlu ilişkiler geliştirmelerine de yardımcı olur.
Ergenlik Dönemi
Küçük yaşta eğitim verilen çocukların büyükçe yeni bilgilere daha açık olduğu ve kolayca farklılıkları kabul edebildikleri görülmektedir.
Ergenlik döneminde çocuklara verilen doğru bilgiler, çocukların bedensel değişikliklerini daha kolay kabullenmelerine yardımcı olmaktadır.
Korunma ve Direnç
Cinsel eğitim konusunda bilgili olan çocuklar akranları veya yetişkinler tarafından herhangi bir zorlama veya yanlış bilgi paylaşımını daha kolay reddetme özelliğinde olurlar. Uygunsuz teklif ve baskılara karşı direnme konusunda daha başarılı olurlar.
Cinsel Eğitim Nasıl Olmalıdır?
Ebeveyn Eğitimi
Cinsel eğitime öncelikle ebeveynlerin bu konudaki bilgilerinin arttırılması ile başlanılmalıdır.
Ebeveynler bu konuda uzman bilgisi almaktan, doğru kaynakları okumaktan çekinmemelidirler. Unutmamalıdır ki; doğru ebeveyn tutumunu öğrenen anne-babalar bu konuda çocukları ile daha doğal ve rahat iletişime geçerler.
Rol Model Olma
İlk cinsel eğitim; çocuğun anne ile babasının arasındaki saygı ve sevgi bağının model alınması ile başlar. Anne ve babasının birbirine karşı duyduğu saygı, sevgi, yardımlaşma ve paylaşımlar, çocukların her iki cinse karşı eşit tutum geliştirmelerini sağlar. Aksi halde ebeveynler arası baskıcı, şiddet içerikli tutumların olması kız ve erkek çocuklarının, kendi cinslerine karşı anne babalarından olumsuz davranışları model almalarına neden olacaktır.
Cinsiyet Ayrımı ve Yaklaşım
Her ebeveyn çocuğunu cinsiyet ayrımı gözetmesizin kabul etmeli ve sevgisinden mahrum bırakmamalıdır.
Çocuklarınıza karşı ‘Keşke kız olsaydın! Erkek adam böyle mi davranır? Seni erkek Fatma!! Şu tipine bak oğlan çocuğu gibisin, erkek adam ağlamaz, dik dur! Kız gibi gülme! Kız gibi yavaş olma! Kızlar fazla konuşmaz sus bakıyım!’ şeklinde yargılamalara girmemelidir. Bu durum çocuklarda kendi cins ve karşı cinse karşı olumsuz bakış açısı geliştirmelerine sebep olmakta ve çocukların bilinçaltına cinsiyetçi yaklaşım bakış açını yerleştirmektedir.
Yaşa Uygun Bilgilendirme
Ebeveynler cinsel eğitim konusunu çocukları ile konuşmaktan çekinmemeli, çocuklarından gelen sorular ne olursa olsun doğru bir şekilde, çocuğunun yaşına uygun bir cevap ile yanıtlamalıdırlar.
Çocuklarının merak ettiği sorular için onları ayıplamamalı, hor görmemelidirler.
Özel Bölgeler ve Dokunuşlar
Çocuklarını 3 yaşından sonra özel bölgeleri hakkında bilgilendirmelidirler. Bedenimizde özel bölgelerimiz olduğu, bu bölgelerimizi, bedenimizi oyun oynamak için kullanamayacağımızı, başkasının da bedenimiz üzerinde oyun oynamasına izin vermememiz gerektiği bilgisini vermelidir.
İyi – kötü dokunuşun ne olduğu konusunu açıklamalıdır. İyi dokunuşun sevdiğimiz bir insana sarılmak olabileceği fakat kendisine hoşlanmayacağı şekilde sarılmak veya dokunmak isteyen bir kimseye istemediğini ifade ederek engel olması gerektiği iletilmelidir. Engel olamadığı noktada mutlaka bir büyüğüne durumu anlatması söylenilmelidir. Bunun sır olarak saklanmaması gerektiği bilgisi çocuğa verilmelidir.
Fiziksel Temas ve Sınırlar
Bu konuşmaların çocukta kaygı oluşturacak, korku ve güvensizliğini arttıracak nitelikte olmamasına özen gösterilmelidir.
Ebeveynler ek olarak çocuklarını zorla öptürmeye/sevdirmeye çalışmamalıdırlar, ‘kızım/oğlum dur teyze seni sevecek’ diyerek…
Çocukları kendilerine dokunulmasını istemediğini ilettiği zaman saygı göstermelidirler. Çocuklara saygı göstermeyip onlara zorla sarılarak ve öperek sevgilerini göstermeye çalışmak çocuklarda iyi-kötü dokunuşu ayırt etmelerini zorlaştıracaktır.
Çocuklarının cinsel organlarını başkalarına göstermesini destekleyerek onlara bu davranışı normalmiş gibi lanse ettirmemelidir. ‘hadi oğlum göster amcalara pipini, oo oğluma bakın siz koçum bee!!’ gibi yaklaşımlar yine çocuklarda cinsiyetçi yaklaşım bakış açısını tetikler durumdadır. Bu durumun ileride bireylerde teşhirciliği tetiklediği düşünülmektedir!
Çocuklarınızı dudaklarından öpmeyin sevgili ebeveynler. Sizler de sevgi göstergesi olarak gördüğü dudaktan öpme yaklaşımını çocuğunuz normal algılayacak ve kendisine istismar amaçlı bu yaklaşımı yapmak isteyenler karşısında kötü dokunmayı ayırt edememesine sebep olacaktır.
Ebeveynleri tarafından bilgilendirilmiş olan çocuklar herhangi bir olumsuzlukla karşılaştıklarında nasıl yaklaşmaları gerektiğini bilecek ve istismarı önlemeye çalışacaktır. Ailelerine karşı bu durumdan bahsetmekten korkmayacak ve kendilerini güvende hissedeceklerdir.
Kaynakça
Sexual Education of Children: An Overview from the Past to Present, Fatma ÇALIŞANDEMİR* Saniye BENCİKİsmihan ARTAN* Hacettepe Üniversitesi; Education and Science 2008, Vol. 33, No 150
